Phong cách kiến trúc Byzantine: Nguồn gốc, đặc điểm, nghệ thuật

Ngày đăng: 2019-06-06

Kiến trúc Byzantine là một phong cách kiến trúc xuất phát từ Constantinopolis, thủ đô của đế quốc Đông La Mã. Cũng chính vì vậy nên phong cách kiến trúc Byzantine chịu ảnh hưởng rất lớn từ phong cách kiến trúc La Mã cổ đại.

Nguồn gốc ra đời của kiến trúc Byzantine
 

Theo những tài liệu ghi chép lại thì kiến trúc Byzantine  xuất hiện lần đầu tiên vào thời Constantine Đại Đế. Trong thời kỳ này, thành phố Byzantium được xây dựng lại với tên gọi mới là Constantinople, ngoài ra còn những công trình nhà thờ và các Forum of Constantine.

Phong cách Byzantine chịu những sự tác động không nhỏ của kiến trúc thời Trung Cổ của khu vực cận Đông và nó còn là tổ tiên của hai phong cách sau này đó là kiến trúc thời Phục Hưng và Ottoman.

Byzantine là sự kết tinh của rất nhiều yếu tố khác nhau của kiến trúc La Mã và các phong cách như: Phong cách trôi dạt; tiến bộ công nghệ. Cùng với sự thay đổi của chính trị, văn hóa cũng dẫn tới sự thay đổi trong kiến trúc và dần tạo nên kế hoạch kiến trúc chéo của Hy Lạp trong kiến trúc nhà thờ.

Những công trình theo phong cách Byzantine  đã có sự cải tiến lớn về thạch cao, gạch và hình học.

Dần dần các vật liệu  được sử dụng một cách tự do hơn, những mảnh ghép được thay thế cho chạm khắc hay hình ảnh của mái vòm phức tạp. Mái vòm phức tạp được xây dựng dựa trên cầu tàu hay họa tiết cổ điển được sử dụng tự do hơn, những cửa sổ lọc ánh sáng thông qua tấm thạch cao mỏng (alabaster) được chạm khắc họa tiết hoa tuyết nhẹ nhàng và thanh lịch, mang lại ánh sáng dịu nhẹ cho nội thất bên trong.

Đặc điểm của kiến trúc Byzantine
 

-          Mặt bằng có sử dụng những biểu tượng hình học như:  Basilica, tập trung, chữ thập, đa giác.

-          Kiến trúc thường sử dụng tường gạch là chính hoặc gạch dày được xen kẽ với đá hoa cương. Mái nhà được lợp ngói hoặc lót bằng những tấm chì.

-          Bàn thờ luôn được đặt ở phía Đông còn bàn thờ ở phía Tây

-          Đối lập với phía bên trong vô cùng hào nhoáng và hoa lệ trang trí chủ yếu với hai màu lam, vàng thì phía ngoài hầu như không có trang trí gì, chỉ để gạch đá tự toác lên nét uy nghi mạnh mẽ của nó

Byzantine là nhà nước đầu tiên trên thế giới xóa bỏ chế độ chiếm hữu nô lệ, xã hội phong kiến hình thành nhiều tôn giáo và thời kỳ này cũng là sự phát triển hưng thịnh của thiên chúa giáo nên có rất nhiều công trình nhà thờ được xây dựng tại thời điểm này mang phong cách Byzantine.

Trong các nhà thờ, những công trình kiến trúc của Byzantine dễ dàng nhìn thấy được tường nhà trang trí bằng tranh đá cẩm thạch, tranh vẽ bột màu hoặc tranh đá ghép pha lê.

Chủ yếu là các hình ảnh từ điển tích của Thiên Chúa giáo. Mặt ngoài các miếng thủy tinh có độ nghiêng khác nhau, tạo hiệu ứng lấp lánh, đồng thời khoảng cách giữa các miếng thủy tinh cũng không liền mạch, giúp tạo nên vẻ hài hòa giữa tranh khảm với không gian công trình.

Yếu tố nghệ thuật tạo nên phong cách Byzantine
 

Kiến trúc  Byzantine chủ yếu sử dụng gạch, đá, bê tông và thạch cao tạo nên những công trình có bề mặt trong giống với bên ngoài, đồng thời phần dưới vòm trông khá đơn giản.

Để khắc phục được điều đó người Constantinopolis đã chạm vẽ bột màu và cách thảm, khắc pha lê lên bề mặt, giúp không gian trở nên lộng lẫy và hoa lệ hơn.

Trong nhiều công trình tại nhà thờ có thể dễ dàng tìm thấy những công trình được trang trí bằng tranh đá cẩm thạch, hay tranh đá được ghép pha lê, hoặc tranh vẽ bột màu.

Tranh vẽ chủ yếu là các hình ảnh về Thiên Chúa giáo.

Nghệ thuật khảm đá của Byzantine cũng rất ấn tượng, các vị trí chân cuốn, đáy vòm, đầu cột được trang trí rất ấn tượng, cùng nhiều vị trí khác được trang trí bằng đá.

Tham khảo: 

 Phong cách kiến trúc Art Nouveau: Vẻ đẹp vô tận từ thiên nhiên

Kiến trúc Minimalist: Phong cách trái ngược Tân cổ điển